آخرین اخبار بریتانیا
-
گرفتاریهای میلسپو در ایران
استخدام مستشاران مالی آمریکا برخلاف جریان امتیاز نفت شمال- که با مخالفت انگلستان مواجه شد ــ با هماهنگی کامل و مشورت با مقامات انگلیسی انجام گرفت؛ چه، پیش از این مشیرالدوله که ریاست وزرا را بر عهده داشت، کرزن را متقاعد ساخته بود استخدام مستشاران انگلیسی «تنها بهانهای به دست دشمن مشترک آنها، یعنی اتحاد جماهیر شوروی خواهد داد و باعث مخالفت آنها و لهذا تضعیف منافع بریتانیا خواهد شد.
آغاز و پایان امیدهای شرقی بریتانیا
اوایل سده نوزدهم، منافع بریتانیا در ایران چندان چشمگیر نبود تا استقرار یک هیات سیاسی دائمی در آنجا موجه به نظر آید.
سیاست الماس و چلچراغ!
سردنیس رایت در سال ۱۹۵۳ کاردار سفارت انگلیس در تهران و در سالهاى ۱۹۶۳ تا ۱۹۷۱ وزیرمختار بریتانیا در ایران بود. رایت حاصل دوازده سال زندگی سیاسیاش میان ایرانیان را در کتاب «انگلیسیان در ایران» ثبت کرده و میتوان گفت که این نخستین کتابى است که ماهیت روابط ایران و انگلیس را از نگاه و زبان یک انگلیسى تبار به تصویر میکشد. در اینجا بخشی از گزارشهای وی را با عنوان تشریفات و برخوردها بررسی میکنیم.
بلای وبا به روایت گرترود بل
گرترود بل (۱۹۲۶- ۱۸۶۸) سیاح و سیاستمدار و مامور «سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا» (SIS) در زمان خود بود که در دوران جنگ جهانی اول نقشی تاثیرگذار در تقسیم خاک عثمانی داشت. او به موازات لورنس عربستان، سرنوشتسازترین عملیات «کشور سازی» و «کشور زایی» را در خاورمیانه انجام داد.
تجارت خارجی ایران در دوره مصدق
در جریان بحران نفتی، بهخصوص وقتی مصدق دیگر امیدش را به اینکه بریتانیا ملی شدن نفت را بپذیرد، از دست داد، شرکت ملی نفت ایران کوشید نفت را مستقیما به مشتریان بینالمللی بفروشد. بهرغم تلاشهای شرکت ملی نفت و منعطف بودن دولت ایران برای دادن تخفیفهای حسابی به خریداران، کل نفت بارگیری شده برای گسیل به بازار جهانی، فقط ۱۱۸ هزار و ۶۰۰ تن بود.
روز شکست امپراطوری بریتانیا در ایران و خاورمیانه
قیام سی ام تیر ۱۳۳۱ نقطه اوج تجلی وحدت رهبران نهضت ملی و جناح مردمی در مواجهه با دربار و حامیان داخلی و خارجی آن بهشمار میرود. این واقعه شاید تنها نمونهای باشد که در آن شاه مجبور به تمکین از قانوناساسی شد و از اختیاراتی که در دوران حکومت خود به شکل سنتی، هرچند برخلاف قانوناساسی در دست داشت، چشمپوشی کرد و دلیل آن حضور مردم در صحنه و وحدت بین رهبران ملی شدن نفت بود.
اسناد مشروطه در انحصار بریتانیا
اساسا آرشیو ملی بریتانیا هیچ سندی را در اختیار و تملک سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار نداده و اصل هیچ سندی هم از بریتانیا به ایران منتقل نشده است. در سخنان اخیر رئیس محترم جدید سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هم اینگونه نیامده بود.
اوضاع تجارت در خلیجفارس
راس، کنسول انگلیس در تهران وضعیت تجارت و بازرگانی خلیجفارس را در سال ۱۸۷۳ به وزارت امور خارجه بریتانیا گزارش داده که بخشی از آن در پی از نظرتان میگذرد: در موارد مکرر روشن شد که وسیله لازم برای جمعآوری آمار موثق و قابلاعتماد برای تجارت خلیجفارس در هردوسوی آن- چه درمیان ایرانیها یا عربها- وجود ندارد.
تفاوتهای کوچکی که مهمند
انقلاب صنعتی بریتانیا یا انگلستان موجب افزایش چشمگیر نابرابری جهانی شد؛ زیرا نوآوریها و تکنولوژیهای جدیدی که مردانی مثل آرکرایت و وات و بسیاری از پیروان آنها ایجاد کرده بودند تنها در بعضی بخشهای جهان به کار گرفته شد.
جدال بر سر نفت
سر دنیس رایت در دسامبر ۱۹۵۳ به عنوان کاردار برای بازگشایی سفارت بریتانیا پس از قطع روابط دیپلماتیک بهخاطر ملی شدن نفت توسط دکتر مصدق، به ایران آمد و تا اکتبر ۱۹۵۵ بهعنوان مشاور در سفارت بریتانیا در تهران خدمت کرد که در این تاریخ بهعنوان معاون وزیر در وزارت امور خارجه به لندن فراخوانده شد. او در آوریل ۱۹۶۳ به عنوان سفیر به تهران بازگشت و تا قبل از بازنشستگی به مدت ۸ سال در آن سمت خدمت کرد.