این عادت مضره غیر ضروریه، که مخالف حفظ صحت و منافی اقتصاد و سالب غیرت و عصبیت و جالب کسالت و بطالت است، علت نهایی بدبختی و ذلت ماست.
این مرض آکله[۱] سعادت و غیرت در ایران شیوع و سرایتش روز به روز افزون و مانند بلای آسمانی بنیان حس بشریت ما را خراب و منهدم نموده و هر گاه علاج این درد وجلوی این سیل غیرت سوز گرفته نشود، معلوم است چه خواهد شد.
ملت ژاپن که در این سی سال آخری چشم دنیا را از ترقیات مدنیه خود خیره نموده، در قدم اول که خواست به پله ترقی گذارد، اول این مرض سعادت کش را علاج نمود و این عادت مضره را، که شیوعی تمام داشت، به ترک گفت. ملت چین که امروز به سرعت برق رو به مقصد عالی تربیت و مدنیت میرود، قدم اولی که برداشته همان جلوگیری از کشیدن وافور و خوردن تریاک است. که حالا هر چه از این عادت کاسته میشود، همان مقدار بلکه دو چندان بر ترقی و مدنیت چینیان افزوده میشود و عنقریب دولت چین که ذلیل دیگران بود، اول دولت روی زمین خواهد شد.
ملت ایران نیز اگر بخواهد روی سعادت و نیک بختی ببیند، در حقیقت در سبیل ترقی حرکت کند، آن وقت را باید ارزانی حرکت و شروع به تحصیل ترقی دانست که افکار ملت متوجه جلوگیری این مرض عامِ سعادتکش گردد و با وسایل ممکنه این عادت مهلکه را از بین ملت محو نماید. و الا با این وضع حالیه هرچه معدودی از عالی همتان در راه ترقی و سعادت اقدامات نمایند، شیوع این عادت، رشته آنها را بالاخره پنبه خواهد کرد.
ملاحظه همین عواقب، جمعی از خیرخواهان [را] بر آن داشته که انجمنی برای جلوگیری این عادت تاسیس و به وسایل ممکنه صحیحالاساس، شیوع این مرض را جلوگیری نموده، مبتلایان این عادت را از چنگ این بلا رهایی بخشند. امید به همراهی و معاونت افکاری صاحبان همت و دانش خیلی است که همان طور که مقصد این انجمن محض خیر و خیر محض است، بزرگان ملت و دانشمندان مملکت از ارائه طریق و اعانت و همراهی چیزی فرو نگذارند و اعضای این انجمن را به تحریص خدمت و ترغیب به انجام مقاصد خیرخواهانه خود نمایند. اگر چه انجمن مذکور، که به «انجمن دافع تریاک» موسوم است، ایرانی و از عدهای از ایرانیان تشکیل یافته ولی یکی از خوشبختیها، که دلیل استحکام مقصد و ثبات و دوام آن است، آنکه جناب «دکتر کار»[۲] که خیرخواهیاش ثابت اهالی و لازم به معرفی نیست، از اعضا و موسسین این انجمن و سمت تحویلداری انجمن را به عهده گرفتهاند....
از جمله فصول نظام نامه انجمن که ذکرش موجب مزید اطلاع بر استحکام اساس آن خواهد بود مواد ذیل است: ۱ـ آنکه هر کس عادت به کشیدن و خوردن تریاک نداشته باشد، به عضویت انجمن قبول خواهد شد.۲ـ هر یک از اعضا باید به موجب عهدنامه مخصوصه، معاهده نمایند که مادام العمر مرتکب کشیدن و خوردن تریاک نخواهند شد و علامت مخصوصی نیز از انجمن به ایشان داده میشود. ۳ ـ انجمن در انجام مقاصد خیریه خود به چهار قسم اقدام خواهد نمود: اولا به واسطه طبع و نشر کتب و مقالات. ثانیا به واسطه معاهده و شرط نامه. ثالثا به واسطه وعظ و نصیحت جوانان و شاگردان مدارس. رابعا به واسطه اقدامات طبیه. از مواد ثلاثه فوق میشود فهمید که بنای انجمن بر اساس علمیاست.
توضیحات:
[۱] - آکله: خوره، جذام.
[۲] - دکترکار پزشکی انگلیسی بود که از سال ۱۳۰۷ق پس از دکتر هرنلی ریاست بیمارستان مرسلین را داشت. در سال ۱۳۲۰ق این بیمارستان از جلفا به محله عباسآباد منتقل شد و تا سال ۱۳۴۱ق که وی مامور فارس شد، بهاین شغل مشغول بود. نیز در کنار کار طبابت به تدریس پزشکی جدید هم میپرداخت. (سیدعلی جناب، الاصفهان، به اهتمام عباس نصر، گلها، چاپ دوم ۱۳۷۱، ص ۱۰۶) در کتاب هولستر چند عکس از وی درج گردیده است (ایران در یکصد و سیزده سال پیش، ارنست هولستر، به کوشش محمدعاصمی، وزارت فرهنگ و هنر، چاپ اول ۱۳۵۵، ص ۳۰۱ تا ۳۰۳ )
منبع: روزنامه کشکول، سال دوم، ش ۳۱، ۲۰ رجب ۱۳۲۷.